Porady HANTPOL®
Jak zbudować własny kompostownik?
Kompostownik przydomowy
Zbudowanie kompostownika to jeden z najprostszych sposobów, by zamienić resztki z kuchni i ogrodu w naturalny, darmowy nawóz. Nie potrzebujesz specjalnych narzędzi ani drogich materiałów. Wystarczą deski, trochę miejsca i chęci.
Dzięki własnemu kompostownikowi ograniczysz ilość odpadów trafiających do kosza, poprawisz jakość gleby i zaoszczędzisz na nawozach. A co najważniejsze: to naprawdę nie jest trudne!
W tym poradniku pokażemy Ci, jak krok po kroku zbudować praktyczny kompostownik z drewna i jak zadbać o to, by działał skutecznie przez cały sezon.
Gotowy czy własny kompostownik?
Na rynku znajdziesz wiele gotowych kompostowników: plastikowe, zamykane, segmentowe, z pokrywą lub bez. To wygodna opcja, szczególnie jeśli zależy Ci na czasie i estetyce w ogrodzie.
Gotowe modele dostępne są w różnych rozmiarach i wariantach: plastikowe, drewniane, segmentowe. Z powodzeniem spełniają swoją funkcję.
Jeśli jednak lubisz majsterkowanie, to własnoręcznie wykonany kompostownik jest świetną alternatywą. Dzięki temu dopasujesz konstrukcję do swoich potrzeb i przestrzeni, jaką masz w ogrodzie.
Możesz wybrać jego wielkość, kształt, liczbę komór, a nawet sposób opróżniania. Taki kompostownik dobrze wygląda w ogrodzie i daje satysfakcję z samodzielnego wykonania.
💡 Wskazówka: Zrobienie kompostownika z desek, palet lub siatki to prosty projekt, który bez problemu wykonasz w weekend. Nawet bez doświadczenia stolarskiego. Własnoręczna budowa będzie też zapewne znacznie tańsza!
Czego potrzebujesz do budowy?
Do zbudowania kompostownika wystarczą naprawdę proste materiały. Wiele z nich znajdziesz na działce, w garażu albo pozyskasz z recyklingu, np. stare palety, deski z rozbiórki, czy nawet siatkę ogrodową.
Jednym z najprostszych i najczęściej stosowanych materiałów są europalety lub zwykłe deski z odzysku.
Oczywiście możesz sięgnąć po inne surowce, takie jak cegły, pustaki, bloczki betonowe, płyty OSB czy połączone skrzynki. Najważniejsze, by konstrukcja była przewiewna, stabilna i dopasowana do Twoich potrzeb. Reszta zależy już tylko od dostępnych materiałów i Twojej kreatywności.
🧱 Podstawowe materiały:
- deski drewniane (lub palety)
- garść gwoździ lub wkrętów
- młotek lub wkrętarka
🧱 Opcjonalnie:
- kątowniki stalowe (do wzmocnienia narożników)
- siatka ogrodowa lub perforowana folia (do zabezpieczenia boków i zapewnienia wentylacji)
🔧 Mogą przydać się też inne narzędzia: piłka do drewna, metrówka i poziomica, szlifierka lub papier ścierny (jeśli chcemy oczyścić deski z farby i drzazg).
🖌️ Czy warto malować kompostownik?
Jeśli chcesz zadbać o trwałość i estetykę kompostownika, możesz pomalować deski farbą do drewna lub zabezpieczyć je naturalnym impregnatem. Wybieraj jednak środki nieszkodliwe dla środowiska. Unikaj agresywnych preparatów ogrodowych, które mogą wpłynąć negatywnie na dżdżownice i inne pożyteczne mikroorganizmy.
Gdzie ustawić kompostownik?
Dobre miejsce to podstawa skutecznego kompostowania. Kompostownik najlepiej ustawić bezpośrednio na gruncie, w miejscu zacisznym, ale przewiewnym. Unikaj betonu, kostki brukowej lub zupełnie zacienionych zakątków ogrodu.
📐 Idealne miejsce na kompostownik powinno być:
🌱 Na ziemi, ale nie na betonie
Kompostownik powinien mieć kontakt z glebą. To umożliwia odpływ nadmiaru wody i dostęp dla pożytecznych organizmów. Dobrze jest ułożyć na spodzie gałązki lub wysypać żwir, co stworzy warstwę drenażową.
Unikaj utwardzonych powierzchni (np. beton, kostka, płyty). Mogą one powodować gnicie kompostu i ograniczać wentylację od spodu.
🌳 Półcień zamiast pełnego słońca
Postaw kompostownik w miejscu lekko zacienionym (lecz nie całkiem ciemnym). Najlepiej od strony północnej lub północno-zachodniej swojej posesji. Dzięki temu masa nie przegrzeje się latem, a wilgoć nie będzie odparowywać zbyt szybko.
💨 Osłonięte od wiatru
Silny wiatr może przesuszać zawartość kompostownika i wychładzać jego wnętrze. Wybierz miejsce osłonięte od przeciągów, np. żywopłotem, krzakami, ogrodzeniem lub ścianą budynku.
💧 Bez nadmiaru wilgoci
Kompostownik nie powinien stać tam, gdzie po deszczu długo stoi woda. Wybierz miejsce względnie suche, na podniesionym terenie. Nadmiar wilgoci niestety spowalnia procesy rozkładu i powoduje gnicie kompostu.
🚶♂️ Wygodny dostęp
Wybierz miejsce łatwo dostępne, by wygodnie dorzucać odpady, ale nie tuż przy tarasie czy altanie. W przeciwnym wypadku możesz narazić się na nieprzyjemny zapach, który towarzyszy procesom rozkładu.
Niechciane zapachy z kompostownika można bardzo mocno zniwelować korzystając z odpowiedniego preparatu biologicznego, takiego jak Ekokompost™ naszej produkcji.
⚖️ Odległość od domu i granicy działki – co mówią przepisy?
Minimalna odległość kompostownika od zabudowań i granic działki zależy od jego wielkości oraz rodzaju zabudowy, w jakiej się znajdujesz:
🏡 Zabudowa jednorodzinna:
min. 5 m od okien i drzwi mieszkalnych,
min. 2 m od granicy działki.
🧱 Inne zabudowania (np. firmy, gospodarstwa):
min. 15 m od budynku mieszkalnego,
min. 7,5 m od granicy działki.
📦 Kompostowniki duże (powyżej 10 m³):
min. 30 m od budynków mieszkalnych,
min. 7,5 m od granicy działki,
min. 10 m od dróg i chodników.
📝 Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022, poz. 1225).
💡 Wskazówka: Nawet jeśli kompostownik spełnia wymagane odległości, warto zadbać o dobre relacje z sąsiadami. Jeśli źle prowadzony kompostownik będzie wydzielał zapachy lub przyciągał owady, sąsiad może powołać się na tzw. immisję – czyli uciążliwość przenikającą z jednej nieruchomości na drugą. Z tego powodu będzie mógł domagać się jego przeniesienia lub usunięcia.
Jak zbudować kompostownik krok po kroku
🔧 Krok 1. Przygotuj się do budowy
Zgromadź potrzebne materiały i narzędzia (lista znajduje się wyżej).
Jeśli korzystasz z drewna z odzysku, możesz oczyścić i przeszlifować deski.
Dla większej trwałości warto je również zabezpieczyć naturalnym impregnatem, ale nie agresywną chemią.
Wybierz dobre miejsce pod kompostownik i wyrównaj teren.
🪚 Krok 2. Montaż ścian
W narożnikach wbij paliki lub skręć belki. Będą stanowiły punkty mocowania ścian. Zamocuj deski pionowo lub poziomo, zostawiając drobne przerwy dla wentylacji. Możesz użyć gwoździ lub wkrętów, a także stalowych kątowników.
Boki możesz dodatkowo zabezpieczyć siatką lub folią perforowaną. Upewnij się, że przepuszcza powietrze.
🛠 Krok 3. Przednia ścianka
Aby łatwiej wybierać kompost z dołu, warto przemyśleć budowę przedniej ścianki w nieco inny sposób niż pozostałe (opcjonalnie). Możesz:
zrobić ją niższą (np. do połowy wysokości),
lub wykonać pełną ściankę z możliwością otwierania, np. na haczykach lub zawiasach.
Obie wersje ułatwią regularne korzystanie z dojrzałego kompostu!
🌿 Krok 4. Zacznij kompostować!
Na dnie kompostownika ułóż warstwę drenażową (gałązki, żwir, kora).
Następnie dodaj cienką warstwę ziemi ogrodowej lub starego kompostu.
Dalej wrzucaj odpady organiczne, najlepiej naprzemiennie z cienkimi warstwami ziemi.
💡 Wskazówka: Zostaw drobne przerwy między deskami. Zapewnią one swobodny przepływ powietrza, który przyspieszy rozkład i zapobiegnie gniciu. Optymalna wysokość kompostownika to ok. 100-150 cm
Jak zacząć kompostowanie?
Kompostowanie to proste, przyjemne i ekologiczne rozwiązanie, które pozwala ograniczyć ilość odpadów i uzyskać darmowy nawóz. Nie potrzebujesz specjalistycznej wiedzy. Wystarczy trzymać się kilku podstawowych zasad.
✅ Co można wrzucać?
Na początek wystarczy regularnie dorzucać:
🍎 obierki warzyw i owoców,
☕ fusy z kawy, herbaty, ziół (także w papierowych torebkach),
🥚 skorupki jajek (rozgniecione),
🍂 suche liście, ściętą trawę, rozdrobnione gałęzie,
🥖 suche pieczywo i chleb.
Dobrze jest układać materiały warstwowo, naprzemiennie: wilgotne (zielone) resztki bogate w azot i suche (brązowe) bogate w węgiel. To przyspiesza rozkład i ogranicza ryzyko gnicia.
🚫 Czego unikać?
Nie wszystko nadaje się na kompost. Odrzuć:
-
🍗 mięso, ryby i kości (mogą gnić i przyciągać zwierzęta),
-
🧀 nabiał i tłuszcze (utrudniają kompostowanie),
-
🍋 cytrusy i cebulę w nadmiarze (zakwaszają masę),
-
♻️ plastik, szkło, metale, papier powlekany,
-
⚫️ popiół węgielny (np. z pieca),
-
🌿 rośliny chore lub z nasionami chwastów.
💡 Dobre praktyki:
Regularnie mieszaj kompost – co 2–3 tygodnie, by poprawić napowietrzenie.
Zadbaj o wilgotność – kompost nie może być suchy, ale też nie powinien być mokry i ciężki. Idealna konstystencja przypomina nieco lekko wilgotną gąbkę wyciśniętą z wody.
Zaczynaj powoli – na początku wrzucaj tylko to, co pewne, i stopniowo ucz się obserwować kompost.
Nie przejmuj się błędami! Kompostownik to żywy proces. Masz czas na dopracowanie swojej techniki!
Korzystaj z dobrego aktywatora kompostu (więcej o tym niżej)
Czym jest aktywator kompostu?
Aktywator kompostu to specjalny preparat, który przyspiesza rozkład odpadków organicznych i poprawia jakość powstającego nawozu. Jednak nie każdy aktywator działa tak samo i ma tak samo dobry skład.
Ekokompost™ to skuteczny, naturalny preparat kompostujący, który:
✅ zawiera wyselekcjonowane szczepy bakterii kompostujących, przyspieszające rozkład odpadków organicznych,
✅ jest wzbogacony o grzyby Trichoderma, które wspierają mikrobiologię kompostu i hamują rozwój niepożądanych patogenów,
✅ eliminuje nieprzyjemne zapachy towarzyszące fermentacji,
✅ działa przez cały rok, także w niskich temperaturach (już od 4°C),
✅ jest w 100% naturalny – bezpieczny dla ludzi, zwierząt i środowiska.
Ekokompost™ to idealny wybór zarówno do nowych kompostowników, jak i tych, które potrzebują wsparcia w sezonie.
🔎 Zobacz także:
Zbudowałeś kompostownik? Teraz dowiedz się:
🪴Jak wykorzystać kompost w ogrodzie?
⚡ Jak przyspieszyć kompostowanie?
